Het idee om een bakfiets te bouwen speciaal voor het vervoer van een kist naar de laatste rustplaats van een overledene ontstond in 2006 tijdens vele gesprekken met mijn toen 84-jarige moeder Luise.

De twee onderwerpen "sterven" en "dood" hielden me al vroeg bezig. Het zijn immers twee onderwerpen die los van elkaar moeten worden beschouwd. Mijn preoccupatie met deze twee onderwerpen kwam voort uit een sociaal-esthetische overweging en kritiek: namelijk de begrafeniscultuur in Duitsland, die ik als jongeling al vervreemdend vond.

"Wees voorbereid"

Vaak gebruiken begrafenisondernemers en de media de uitdrukking "wees voorbereid." Maar hoe, vroeg ik mij op jonge leeftijd af, moet en kan een samenleving dit "voorbereid zijn" leren, verinnerlijken en toepassen? Hoe is dat mogelijk wanneer de gevestigde begrafeniscultuur hier enerzijds de vanzelfsprekendheid van de eindigheid met angst verbindt en haar anderzijds uit het dagelijkse leven verdringt? Hoe is dat mogelijk als onze samenleving alleen maar geleerd heeft om op een gespannen manier met deze onderwerpen om te gaan door middel van taboes?

Ja, dat moeten we wel! We moeten erover praten!

"Daar praat je niet over", "Daar wil ik niets mee te maken hebben". We kennen allemaal tientallen van zulke zinnen, gezegden.

Ja, dat moeten we wel! We moeten erover praten! Omdat we ermee te maken hebben, ermee te maken zullen hebben, er altijd mee te maken hebben gehad. Niets is zo vanzelfsprekend als de dood. Het is niet alleen een deel van het leven, het is strikt genomen veel vanzelfsprekender dan het leven.

Ik denk dat sterven en dood uit een donkere niche moeten worden gehaald en terug in het licht moeten worden gezet. Ze horen ook niet thuis in het koude en donkere seizoen, waar we ze graag plaatsen, maar in elke dag van elk jaar.

Waarom deze angsten?

Ik ben altijd verontrust geweest over de haast waarmee overledenen uit hun thuisomgeving worden gehaald en naar een anonieme auto worden vervoerd. Hoe ze gewoonlijk begraven worden zonder de actieve medewerking van familieleden, vrienden, buren, verwanten, collega\'s.

Waar komen deze angsten vandaan, om om te gaan met het meest natuurlijke in het leven, namelijk sterven en de daaropvolgende dood? Waarom deze onderdrukking en dit verbergen, waarom deze stigmatisering door termen als "zwart", "donker" en "koud"?

Door te onderdrukken en te verbergen, verliezen we onze dood...

Het leven is vol kleur, de dood hoort bij het leven, er is leven voor de dood. Wat weerhoudt ons ervan om als vanzelfsprekend over sterven en dood te spreken, en zo de voorbereiding op het vanzelfsprekende weer in ons dagelijks leven op te nemen?
Door deze onderdrukking en dit verbergen, zorgen wij ervoor dat onze doden voor ons verloren gaan. En daarmee ook ons respect voor het leven, het geleefde leven en het leven dat geleefd moet worden.

Ik vind het verontrustend als rouwadvertenties zinnen bevatten als "we verloren onze 94-jarige grootmoeder." Zijn familieleden, vrienden of collega\'s een bezit dat voor ons verloren kan gaan?

Ze zullen voor ons niet verloren gaan als we voor ze zorgen. Als wij hen vergezellen, hen in ons midden houden en vasthouden, als wij met hen praten en over de eindigheid. In plaats van ons van hen te ontdoen als we afscheid nemen en gewoon verder gaan met de orde van de dag.

gedag zeggen

Ik bedoel dat in plaats van afscheid te nemen, we moeten leren het te geven. We moeten ons actief wijden aan het sterven, aan de dood en de doden. In ons dagelijks leven. Omdat sterven en dood net zo natuurlijk zijn als naar je werk gaan, ontbijten en schoenen dragen. Ze zijn nog vanzelfsprekender!

En we zullen daar alleen in slagen als we openlijk omgaan met dood en sterven en deze onderwerpen terugbrengen in ons dagelijks leven.

De begrafenisfiets

Daarom heb ik de begrafenisfiets gebouwd.

De kist zichtbaar op de laadplaats van dit rouwvoertuig brengen, vergezeld van de genodigden en het publiek naar de laatste rustplaats. Met de actieve hulp van zovelen mogelijk in de vorm van voorbereiding van de komende begrafenis en het konvooi.

"Om mee te nemen naar het graf": Dit betekent niets anders dan de begrafenis niet overlaten aan anonieme bedrijven - dus ook de kist of urn niet overlaten aan anonieme dragers - maar zelf weer actief worden: zelf dragen en neerlaten op de laatste rustplaats. Om het graf daarna weer te sluiten met schop en aarde.

Het is door deze fysieke, mentale en emotionele samenwerking dat we afscheid kunnen nemen.

Systematisch verbannen?

In het verleden was het vanzelfsprekend om de gekiste overledene met een kar of op de schouders naar zijn laatste rustplaats te brengen. Publiekelijk, voor iedereen te zien. De dood had zijn plaats in het midden van de samenleving.

Waarom worden dood en sterven uit de publieke sfeer verdrongen in de huidige samenlevingen die barsten van de materiële welvaart? Verhindert onze consumptiemaatschappij, die gericht is op "meer, groter, luider, sneller...", ons om te gaan met sterven en dood, eindigheid en voorbijgaan? Ik bedoel "JA", systematisch en doelbewust.

De levenswijze die ons wordt gedicteerd door de dogma\'s van "groei!", "vooruitgang!" en het postulaat van "verder, verder, verder" suggereert ons dat het altijd zo zal blijven gaan. Maar nee, dat doet het niet! Al onze levens zijn eindig, omdat we sterfelijk zijn. Aangezien alles sterfelijk is.

We zijn eindig. Er is geen weg omheen.

De dood leert ons nederigheid, te pauzeren, voor te bereiden, het leven te respecteren en er tegelijk van te genieten, het te begrijpen als een wonder en een geschenk in plaats van het te zien als "hebben", als consumptie en bezit.

Omdat we eindig zijn, sterfelijk. Daar kun je niet omheen.

Om moed en respect voor het leven te ontwikkelen, hebben we lesmateriaal nodig. Laat de dood onze leraar zijn. Alleen dan zullen we respect voor het leven ontwikkelen.
Om dit te doen, moeten wij over beide polen spreken: over voortplanting en geboorte, over sterven en dood.

Dus laten we erover praten. Als vanzelfsprekend. Laten we dat altijd in gedachten houden.

Auteur: Michael Olsen / Source: www.bohana.de